- BİR SEVDADIR KODİLBAHÇE -
- DİBEKLİ KÖYÜ TARİHİ -
Yapılan araştırmalara göre Kodilbahçe;
Köyün eski isminin nereden geldiği henüz bilinmemekle birlikte resmi kayıtlarda Kodil/Kotil ismi en eski olarak 1530 yılındaki Osmanlı tahririnde Trabzon sancağının Torul kazasına bağlı Kotil mezrası olarak kayıtlarda yerini almıştır. 1530 yılında bahsi geçen Kotil mezrası günümüzdeki Gümüşkaya köyüdür. Günümüzdeki Dibekli köyü ise Kodil'in bahçeleri olarak anımsandığından tam olarak tarihi bilinmemekle birlikte sonraki yıllarda Kodil'den ayrılarak Kodil Bahçeleri olarak ayrı bir köy olmuştur. Kodil Bahçe ismi ise ilk olarak Osmanlı dönemi 1836 yılında yapılan nüfus sayımlarında "Kodul Bağçeleri" olarak anılmış, Cumhuriyet dönemi 1928 yılında ise "Kodilbahçe" olarak tescillenmiştir.
Bazı yabancı kaynaklarda ise "Kodil, Kotyla ve Godaina" olarak da farklı farklı isimlerle anılmıştır. Özellikle Yunan kaynaklarında "Kotyla ve Godaina" olarak bahsedilmekle beraber anlamı ise Yunan'ca da "Çanak" olarak geçmektedir.
Dibekli Adının Alınması | 1960
Köy isimlerinin değiştirilerek Türkçeleştirilmesiyle ilgili olarak, 1940 yılının sonralarında İçişleri Bakanlığı'nın hazırladığı genelgeyle bu konu resmileştirildi. Fakat araya ikinci dünya savaşının girmesiyle konu sekteye uğramış akabinde 1949 yılında ise İl İdare Kanunuyla isim değiştirme işlemleri yasal bir dayanağa kavuşturulmuştur. 1957 yılında ise Ad Değiştirme İhtisas Kurulu kurularak isim değişiklikleri yapılmaya başlanmıştır. 1960 yılında yapılan nüfus sayımlarında ise köyümüzün ismi "Dibekli" olarak yeni kayıtlarda yer almıştır. Dibekli ismi ise köydeki değirmenlerin çokluğundan ve bu değirmenlerdeki buğdayı öğütmeye yarayan Dibek Taşından yola çıkılarak bu ismin verildiği bilinmektedir.
Kısaca İsim Tarihçesi | 11.yy - 20.yy
11.yy ~ Bölgede 11.yy'ın başlarından itibaren bir yaşantının olduğu bilinmekle birlikte kaynaklarda o yıllarda bölgenin adı Golacha (Günümüz Bahçelik/Coloşana Köyü) olarak geçmekte idi.
15.yy ~ 1404 yılında İspanyol elçi Clavijo Timur'la görüşmeye giderken bu güzergahı kullanmış ve bölge için Gòlaxa/Golacha ibaresini kullanmıştır (Günümüz Bahçelik/Coloşana Köyü). Aynı zamanda Torul'un yönetim merkezi olduğundan bahsetmiştir.
15.yy ~ 1450'li yıllarda bazı yabancı kaynaklarda bölge anlatılırken Godaina ve Kotyla ismi anılmıştır.
16.yy ~ 1530 yılı Osmanlı tahririnde ise Trabzon Sancağına bağlı Torul Kazasının Kotil Mezrası olarak ismi geçmektedir.
19.yy ~ 1836 yılında 2. Mahmut dönemi Osmanlı tarafından yapılan ilk nüfus sayımında köyün adı nüfus defterlerinde Kodul Bağçeler olarak anılmıştır.
20.yy ~ 1928 yılında köy adı Kodilbahçe olarak tescillenmiştir.
20.yy ~ 1960 yılında ise eski isimler kaldırılarak köyün yeni adı Dibekli olarak kayıtlara geçmiştir.
Türklerin Bölgeye Gelişi | 11. yy
Bölgede Türklerin varlığı bazı kaynaklarda 11. yy başlarında doğudan gelen Türkmen kitleleriyle görülmüştür. Orta Asya'dan başlayan kitle halindeki göçler münasebetiyle çeşitli Türk oymakları genellikle batıya doğru ilerlemişlerdir. Bölgeye gelen ilk Türk ise Çepni Türkleri'dir. Çepniler, daha önceki yıllardan beri bölgede varlıklarını devam ettiren Rumlarla sürekli bir çatışma halinde olmuşturlar. Daha sonrasında ise Selçukluların 1071 Malazgirt zaferinden sonra bölgeye Türk akını yaşanmıştır.
Kodil Kalesi | 13. yy
4. Haçlı Seferi (1202-1204) sırasında Trabzon'a gelen Cenevizliler burada Trabzon İmparatorluğuyla yapmış oldukları ticari anlaşmayla tarihi ipek yolunun kontrolünü tamamen ele geçirmek için güzergah boyunca çeşitli yerlere kaleler ve haberleşmede kullanılan ateş kuleleri inşaa etmiştir. Bu kalelerden biride zamanla çeşitli imparatorluk ve beyliklere hizmet eden Kodil Kalesidir.
Kodil Kalesi kaynaklarda 16. yy'a kadar Golacha Kalesi olarak anılmakta iken daha sonra Kodil Kalesi olarak kayıtlara girmiştir ve günümüzde tamamen Dibekli Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.
Bölgede Yasanan Sıcak Gelişmeler | 14. yy
"Golacha/Kodil"
15. yy hemen başında İspanya Kralı´nın Timur´a elçi olarak gönderdiği Clavijo, 1404 yılının 27 Nisan´ında Trabzon´dan Erzincan´a olan seyahatini anlatırken, bölgenin 1361'den beri sıcak savaşın içinde olduğunu da söylemektedir. On dördüncü yüzyılın orta yıllarında, Erzincan'ın Müslüman yöneticileri genellikle Yunan Trabzon'a düşmandı. 1348'de Erzincanlı Ahi Ayna Bey, Bayburt yöneticileri, Akkoyunlular ve Türkmen Çepnilerle ittifak kurarak Trabzon'u işgal etti. Daha sonra 1361 yılının Ekim ayında Erzincan’dan gelip Gümüşhane’nin batısında, İkisu deresinin kenarında bulunan Kodil kalesini 16 gün kuşatan Ahi Ayna Bey’in bir netice elde edemeden geri dönmeside bu savaşlardan bir tanesi idi.
13. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar Kodil Vadisi özelliklede Coloşana/Golacha bölgesinde Türkler ve Rumlar arasında kanlı sıcak savaşlar yaşanmıştır. Bu savaşlar neticesinde Kodil ve Coloşana bölgelerinin yanı sıra Trabzon-Erzincan arası kervan yolunun güvenliğini sağlayan Kodil Kalesi birçok kez el değiştirmiştir.
Türk akınlarını azaltmak için Trabzon İmparatoru 3. Aleksios Megas Komnenos’un kurduğu akrabalık ilişkileri Türklerin bir kısmının Trabzon’a yönelik emellerini durdursa da tamamını engelleyememişti. Nitekim 1361’de Ahi Ayna Bey’in almayı başaramadığı Gümüşhane’deki Kodil kalesinin düşmesiydi. Mart 1368’de Eretnalıların Şarki Karahisar Emiri olan Kılıçarslan, Zigana’nın güneyindeki Rum kuvvetlerine saldırınca 3. Aleksios da ordusuyla bölgeye gelmişti. Trabzon kralının Türkmenlere bir savaş yapıp yapmadığı ya da bu seferden nasıl bir sonuç aldığı muammadır. Bununla birlikte ertesi yıl Kodil’in kaybedildiğini yazarken aslında bir neticeye ulaşamadıkları, önemli bir kalenin düşmesinden anlaşılabilmektedir. 16 Nisan 1374’te Golacha/Kodil’i tekrar sınırlarına dahil eden 3. Aleksios’un bu zaferi fazla sürmemiş, kısa süre sonra Türkler bölgeyi tekrar ele geçirmiştir.
Bölgenin Osmanlı Hakimiyetine Girmesi | 15. yy
Şehzade Bayezıd'ın Amasya' da Valiliği döneminde İstanbul'a yazdığı 23 Mart 1479 tarihli mektupta Τorul ve Canca kaleleriyle birlikte bölgedeki üç kalenin daha fethedildiği ifade edilmektedir. Βölgenin Osmanlı hakimiyetine girişi idris-i Bitlisi'nin Heşt Be-hişt adlı eserinde şu şekilde anlatılmaktadır:
"Sultan Mehmed Han ve Hasan Bey arasında husumet ve düşmanlığın başladığı, bazı Rum ve Acem hudut ve memleketlerindeki umera ve hakimlerinin çıkardıkları fitneleri neticesinde fitne ve fesadın uzaması ve şiddetlenmesi icap ettiği sıralarda Bayburt ve Erzincan yakınlarında bulunan Τorul kale ve vilayetinin hakimi Sultanın kullarına karşı her türlü fitne νe nifak çıkarmaya baslamıştı. Hasan Bey'e galip gelindikten sonra Torul hakiminin fesatlarını ortadan kaldırmak için herhangi bir teşebbüste bulunulmamıştı. Mezkûr fesatçının ortadan kaldırılması din ve devlet maslahatı için lazımdı ve her zaman Sultan'ın aklındaydı. Τâ ki sene 884/1479-80'de alemlerin uyması lâzımgelen fermanı, ο sıralar Rumiye-i Suğra saltanatında bulunan oğlu νe veliahtı günümüz sultanlarının sultanı Sultan Bayezıd Han'ın adına Isdâr buyurdu ki: Veziriazamı ve sair ümera-yı mükerremini Torul Vilayeti'nin fethi için gönderesin νe muhalefet ve münafıklığı ο huduttan kaldırasın. Zamanımızın sultanι'da hilafet-mekan olan validinin fermanina uyarak νeziri Rakkas Sinan Beyi zaferin sığınağı olan ordusuyla o tarafa gönderdi. Allah'ın yardımı ve Sultan'ın yüce himmetinin bereketiyle Torul kale ve vilayetini fethederek müjdesini babasına ulaştırdı."
Yaşanan bu olayların ardından 1479-1481 yıllarında Torul bölgesi tamamen Osmanlı idaresine girmiştir.
Köy Ekonomisi | 18. - 19. yy
Bölgede tahıl ve meyve yetiştiriciliği en önemli geçim kaynakları olmakla birlikte birde hayvancılıkla uğraşılırdı. Tahıla dayalı olarak değirmencilikte geçim kaynakları arasında yer alırdı. Bilinen üç değirmenden ikisi 2000 li yıllarda yol genişletme çalışmasında yıkılmıştır. Geriye Topçulu mahallesi Dizdar mevkiinde yer alan Fehmi Ağaya ait Değirmen kalmıştır. Buna istinaden eski 11 evin 8’inde taş fırını vardır. Burdan çıkacak sonuçta o yıllarda insanlar kendi ekmeklerini kendileri yapmakla birlikte işlek bir kervan yolu üzerinde olmalarınıda bir fırsat bilip ekmek ticareti de yapmakta idiler.
Mahalleler ve Sülaleler
Köyümüzde beş mahalle bulunmaktadır. Bu mahalleler: Karakaya (Karakaya), Ekmekçili (Psomanton), Bağ, Karşıyaka ve Topçulu. Bu beş mahallenin üçünde Rumların yaşadığı, Karşıyaka ve Topçulu mahallesinde ise Türkler yoğunluklu olarak ve Rumlarla birlikte karışık olarak yaşadığı bilinmektedir. Daha sonra Tehcir kanunundan sonra bu yerlerin tamamı Türk yerleşkesi haline gelmiştir.
Beş mahallede aktif ve yazlık kullanılan toplam 269 hane bulunmakla birlikte mahallelerimiz içerisinde en kalabalık olanı 123 hane ile Karşıyaka mahallesidir ve kendi içinde 7 (yedi) mahalleye ayrılmaktadır. Bunlar: Demirciler, Kozluk, Tuzluk Deresi, Doruklu, Topaçlı, Merkez ve Soğanlık.
İkinci büyük mahalle 82 hanelik Topçulu'da ise: Köseli, Dizdar, Durmuşlu, Köyiçi ve Tarlabaşı olmak üzere 5 mahalleye ayrılmaktadır.
Köyümüz mahallelerinde ikamet etmekte olan sülaleler ise:
Karakaya Mah.: Haliloğulları (Aslankılıç)
Kayaoğulları (Kaya)
Molla Süleymanoğulları (Okçu)
Bağ Mah.: Dabağoğulları (Dabağ)
Durmuşoğulları (Aydurmuş)
Ekmekçili Mah.: Karamanoğulları (Kartal)
Karşıyaka Mah.: Dervişoğulları (Duman)
Dorukoğulları (Doruk, Durak)
Tulumoğulları (Çelebi)
Karamanoğulları (Kartal)
Kayaoğulları (Kaya)
Köse Hasanoğulları (Demir)
Molla Yusufoğulları (Doğan)
Odabaşoğulları (Orak)
Topçulu Mah.: Dedeoğulları (Bal)
Dorukoğulları (Doruk)
Durmuşoğulları (Aydurmuş)
Karamanoğulları (Kartal)
- Turizm Olarak Önemli Kültür Varlıklarımız -
Dibekli Köyü Kalesi (Kodil) - Dibekli Kemer Köprüsü - Fehmi Ağa Değirmeni
Ekmekçili (Ay Nikolaos) Kilisesi - Ekmekçili Çeşmesi - Sişloğon Şelalesi
Dibek Taşı - Kapanca Taşı - Ustabaşı Şelalesi
- DİBEKLİ FUTBOL TAKIMI -
- DİBEKLİ KÖYÜ ADINA AÇILMIŞ WEB SİTEMİZ -
www.dibeklikoyu29.tr.gg
www.dibeklikoyu29.com
| godilbahceliler.yirmidokuz
- DİBEKLİ KÖYÜ YOUTUBE LİNKİMİZ -
| godilbahceliler.yirmidokuz
- KÜLTÜR -
- Yemekler: Köyün en meşhur ve geleneksel yemekleri arasında siron, lemis (gözleme), tuala kuymagi, hazır lop tatlısı, fasulye kavurması vardır. Tatlı olarak ise Dut pestili, dut pekmezi ve köme vardır. Bayramlarda geleneksel olarak baklava, burma, su böreği vb. tatlı ve aparatifler yapılır. Ramazan gecelerinin vazgeçilmez yemeği ise lavaş makarnasıdır.
- Giyim Kuşam: Eskiden köyümüz kadınlarının giyiminde dikkat çeken temel özellik etek üzerine giyilen ve bele bağlanan kırmızı renklerin ağır bastığı Peştemal adlı elbisedir.
- Meyveler: Köyümüzde yetiştirilen başlıca meyveler ise; Elma, Armut, Vişne, Dut, Kayısı, Kiraz ve Ceviz. Köyümüzde yetişen diğer meyveler ise; Şeftali, Üzüm, Erik, Fındık ve Kızılcık.
- Sebzeler: Köyümüzde ağırlıklı olarak Fasulye (Pağla), Patates (Kartol), Biber, Patlıcan, Mısır (Lazut), Domates, Salatalık yetiştirilmektedir.
- Çalgı Aletleri: Köyümüzde Davul Zurna ve Kemençe oyunları oynanmaktadir.
- GODİLBAHÇELİLER HORON OYNARKEN -
- COĞRAFYA -
Gümüşhane merkeze 22 km uzaklıktadır. Vadilerin arasına kurulmuş Dibekli Köyünün ortasında Kodil Deresi akmaktadır. Bu dere daha sonra Harsit çayıyla birleşerek Doğankent ve Tirebolu üzerinden Karadenize dökülmektedir.
Derenin etrafında yer alan bahçelerin süslediği Dibekli Köyü'nün sınır olduğu köyler arasında,
- Övündü köyü (Pumpulak) / Kuzey
- Altınpınar Köyü (Zermut) / Kuzey Batı
- İkisu Köyü (Harava) / Kuzey Doğu
- Gümüşkaya Köyü (Yukarı Kodil) / Güney
- Demirkaynak Köyü (Mastra) / Doğu
- Bahçelik Köyü (Coloşana) / Batı
yer almaktadır.
- İKLİM -
Genellikle Karasal Iklimin hüküm sürdüğü köyümüzde son yıllarda yapılan baraj çalışmaları sonucu Karadeniz Ikliminin etkisi görülmektedir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları ılıman, ilkbahar ve sonbahar aylarında ise bol yağışlı bir iklim görülmektedir.
- NÜFUS -
Dibekli Köyü'nün 2023 verilerine göre köyde ikamet eden toplam nüfusu 299 kişidir. Nüfusumuzun geriye kalanı ise farklı illere göç etmiş olup bir bölümü yaz aylarında köyü ziyaret etmektedir.
Başlıca göç edilen illerin başında; İstanbul, Konya, Trabzon, Mersin, Ankara, Erzincan, Yalova, Antalya ve Hatay yer almaktadır. Yurt dışında ise; Fransa ve Almanya'ya göç vardır.
Aşağıdaki nüfus verilerinde özellikle 1836 ile 1876 yıllarındaki nüfus sayımında pek bir farkın olmamasının en önemli sebebi 1850 yıllarında köyden geçmekte olan bir seyyahın kaleme aldığı yazıda, vergilerdeki artış sebebiyle köyde yaşanan büyük göçün etkisi olmuştur.
Osmanlı Nüfus Defterleri ve Türkiye İstatistik Kurumu Verilerine Göre 1836'dan Günümüze Dibekli Nüfusu;
| 2030 - |
2020 - 217 |
2010 - 282 |
1965 - 475 |
| 2029 - |
2019 - 279 |
2009 - 284 |
1960 - 426 |
| 2028 - |
2018 - 328 |
2008 - 329 |
1955 - 386 |
| 2027 - |
2017 - 181 |
2007 - 236 |
1950 - 327 |
| 2026 - |
2016 - 144 |
2000 - 347 |
1945 - 330 |
| 2025 - |
2015 - 236 |
1990 - 440 |
1940 - 293 |
| 2024 - |
2014 - 255 |
1985 - 462 |
1935 - 249 |
| 2023 - 299 |
2013 - 282 |
1980 - 523 |
1876 - 73 |
| 2022 - 236 |
2012 - 282 |
1975 - 628 |
1845 - 75 |
| 2021 - 238 |
2011 - 277 |
1970 - 538 |
1836 - 68 |
- EKONOMİ -
Geçmiş yıllarda köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı iken günümüz çağında köyümüzde tarım ve hayvancılık yok denecek kadar azdır. Köyümüzde küçük baş hayvancılık olmamakla birlikte sadece büyük baş hayvancılık yapılmaktadır. Tarım da ise sadece meyve sektörü ile uğraşılmaktadır. Bunların başında en önemli ürünler arasında elma, vişne, dut ve ceviz yer almaktadır.
Ayrıca mevsimlik inşaat sektöründe çalışan nüfusun çoğunluğu merkez ilçe köylerinde açılan Maden İşletmelerinde çalışmaktadır. Köyümüzde eğitim düzeyinin artış göstermesiylede Öğretmen, Mühendis ve Doktor başta olmak üzere birçok meslek grubundan köylülerimiz yurdumuzun çeşitli illerinde ve yurtdışında görev yapmaktadır.
- MUHTARLIK -
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.
Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları;
- 2024/Günümüz - Eraslan DORUK
- 2019/2024 (1) - Özer AYDURMUŞ
- 1999/2019 (4) - Mustafa DOĞAN
-
1984/1999 (3) - Temel (Yaşar) AYDURMUŞ
- 1964/1984 (4) - Musa KARTAL
- 1959/1964 (1) - Necati DOĞAN
- 1944/1959 (3) - Süleyman DEMİR
- 1939/1944 (1) - Eyüp BAL
- 1934/1939 (1) - Hasan DORUK
- ...
- 1834/1839 (1) - Dedeoğlu Mustafa
- ALT YAPI ve SOSYAL BİLGİLERİ -
- İlköğretim Okulu vardır. (Sosyal Tesis olarak restore edilmiştir/2019)
- Camii vardır. (Karşıyaka mah. ve Topçulu mah.)
- İçme suyu ve Kanalizasyon şebekesi vardır.
- Ulaşım Duble asfalt yoldur.
- Elektrik, Sabit Telefon ve İnternet vardır. (İnternet Karşıyaka ve Topçulu mahallelerinde iyi düzeyde olmakla birlikte Karakaya, Bağ ve Ekmekçili mahallelerinde yoktur.)
- Turkcell, Türk Telekom ve Vodefone Gsm hatları çekmektedir. (Turkcell Zayıf, Türk Telekom ve Vodafone çok Zayıf)
- Çay Ocağı vardır. ( 2'si Karşıyaka mah. ve 1'i Topçulu mah.)
- Bakkal vardır. ( 2'si Karşıyaka mah. ve 1'i Topçulu mah.)
- G.hane Merkez'e her sabah Karşıyaka ve Topçulu mahallelerinden servis kalkmakta ayrıca Karakaya ve Bağ mahallelerinden de gecmektedir. (Sabah Gidiş: 7:15 - Dönüş: 17:30)
- Misafirhane vardır. (Karşıyaka Merkez Mahallesinde muhtarlık binasında bulunmaktadır.)
- Köy Odası vardır. (Karşıyaka Merkez Mahallesinde İmam evinin altında ve Topçulu Mahallesi Camiinin altında bulunmaktadır.)
- CAMİLERİMİZ -
Köyümüzde biri Karşıyaka mahallesi diğeri ise Topçulu mahallesinde olmak üzere 2 adet cami bulunmaktadır.
| Karşıyaka Camii |
Topçulu Camii |
|
|
- DERNEĞİMİZ -
Gümüşhane İli Merkez İlçesi Dibekli Köyü Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
Fatih Mah. Yakacık Cad. Okul Sok. No: 11/1 - Kartal / İstanbul - Kapatıldı.!
Sayfanın Son Güncellenme Tarihi: 02.03.2024
